ارزیابی مدل aquacrop در واکنش محصول به کم آبیاری و آبیاری کامل در گیاه سویا

بهبود مصرف آب کشاورزی به دلیل گستردگی این بخش، در مقایسه با سایر بخشهای مصرف کننده آب از اهمیت بالایی برخوردار است. در مناطق خشک و نیمه خشک کمبود آب همواره یکی از محدودیتهای اصلی توسعه کشاورزی بوده و لذا ارتقای کارآیی مصرف آب در این مناطق از اهمیت بسزایی برخوردار است. مدلهایی که اثرات مقادیر مختلف آب بر روی عملکرد محصول را به صورت کمی شبیه سازی میکنند، ابزارهایی مفید در مدیریت آب در سطح مزرعه و بهینهسازی کارآیی مصرف آب میباشند. مدل aquacrop که اخیرا توسط سازمان خواروبارکشاورزی (فائو) تهیه شده است، عملکرد محصول را بر اساس آب قابل استفاده تحت شرایط مختلف از جمله کم آبیاری شبیه سازی میکند. ارزیابی کارآیی این مدل در هرنقطه و برای هر محصول ضروری است. بدین منظور در منطقه مشهد کارآیی مدل در پیش بینی عملکرد و کارآیی مصرف آب سویا در 4 تیمار آبیاری (آبیاری کامل، 20، 40 و 60 درصد کم آبیاری) مورد مطالعه قرار گرفت. در این پژوهش آب مصرفی گیاه (تبخیر-تعرق واقعی) طی دوره رشد برای تیمارهای 100، 80، 60 و 40 درصد به ترتیب 1046، 880، 744 و 659 میلی متر به دست آمد. مقدار کارآیی مصرف آب نیز 37/0، 39/0، 35/0 و 25/0 محاسبه گردید. حداکثر ضریب گیاهی برای گیاه سویا در منطقه مشهد 25/1 به دست آمد. همچنین ضریب حساسیت تولید سویا 15/1 محاسبه گردید. نتایج نشان داد مدل به خوبی عملکرد دانه، درصد پوشش گیاهی، بیوماس و کارآیی مصرف آب را پیش بینی کرده است. مدل در پیش بینی تبخیر-تعرق واقعی روزانه در دو تیمار 60 و 40 درصد آبیاری نتایج ضعیف تری نسبت به تیمارهای آبیاری کامل و 80 درصد آبیاری نشان داد.